Chinese importrestricties begin van het eind van de lineaire economie!?
De Europese oudpapierbranche staat zwaar onder druk. Met 8 miljoen ton meer ingezameld oudpapier op jaarbasis dan door de Europese papierindustrie kan worden ingezet als grondstof om nieuw papier en karton van te vervaardigen, is voldoende afzet buiten Europa altijd cruciaal geweest. Met de enorme grondstofhonger van China was de afzet van oudpapier en karton decennia geen probleem.
De Chinese importrestricties en een wereldwijd afkoelende economie leiden er toe dat de Nederlandse oudpapierbranche nu voor haar grootste uitdaging staat sinds begin jaren ’90. Toen zorgde inwerkingtreden van het Duitse DSD-systeem dat de Europese markt werd overspoeld met in Duitsland ingezameld oudpapier waar geen afzetmarkt voor bestond. Gedurende een periode die meer dan een jaar duurde was sprake van een enorm oudpapier overschot in Europa en zelfs negatieve oudpapier prijzen.
De opkomst van de Chinese economie en de openstelling van de Chinese markt voor de toelevering van de grondstof oudpapier zorgde er destijds voor dat de oudpapiermarkt weer in balans kwam.
Jaren ’90 spook is terug
Als gevolg van de Chinese importrestricties is nu het spook van begin jaren negentig weer terug. Een situatie, waarvan we decennia overtuigd waren dat die nooit meer zou kunnen terugkomen.
Nu ook tal van Europese papierfabrieken hebben aangekondigd dat zij eind van dit jaar downtime nemen, stagneert de afzet en blijven oudpapier prijzen wereldwijd dalen. Nu al liggen deze op niveaus die op nog geen 25% liggen van de niveaus van 2 jaar terug. Het einde van de neerwaartse spiraal lijkt nog niet in zicht.
Hogere kwaliteitseisen bij afnemende inzamelkwaliteit
Daarbij nemen de kwaliteitseisen steeds verder toe, terwijl de kwaliteit van het ingezamelde oudpapier afneemt als gevolg van inzamelsystemen en -methoden die meer zijn gericht op vermindering van de hoeveelheid restafval dan de kwaliteit van recyclingstromen. Ook de begin dit jaar haast verdrievoudigde afvalstoffenheffing van € 13,21 naar € 31,39 per ton zorgt voor extra vervuiling van de ingezamelde papierstroom door ontwijkgedrag via de recyclingstromen.
Oudpapier bedrijven moeten steeds hogere kosten maken om een kwalitatief hoogwaardige grondstof af te kunnen leveren bij de internationale papierindustrie. Marges komen hierdoor steeds verder onder druk.
Erkenning als grondstof biedt verlichting
Hoe het verder moet, is onduidelijk. De FNOI heeft samen met het Benelux Comité aangedrongen bij het ministerie van IenW op het zo spoedig mogelijk invoeren van End-of-Waste criteria voor oudpapier.
Door via einde-afval-criteria oudpapier als grondstof te erkennen en de afvalclassificatie los te laten, beloon je de hoogwaardige inzameling van oudpapier en de kwaliteit van papiersortering zoals wij die in Nederland kunnen garanderen. Tevens zorg je hiermee ervoor dat de administratieve rompslomp en kosten van grensoverschrijdend transport als gevolg van het predicaat ‘afvalstof’ verdwijnen. Het lost de problemen in de wereldwijde oudpapier markt niet op, maar zorgt er wel voor dat zoveel mogelijk belemmeringen voor het Nederlandse oudpapier worden weggenomen.
Heffing op Chinese producten en verpakkingen?
Kijken we breder, dan gaan er ook in de Nederlandse Detailhandel steeds meer stemmen op om producten van Chinese webwinkels en hun verpakkingsmateriaal te belasten. En dat is eigenlijk helemaal geen gekke gedachte. Een groot deel van de uit China overgebrachte producten voldoet vaak niet aan Europese veiligheids- en andere regels, en laat in de regel ook zwaar te wensen over als het gaat om duurzaamheid en circulariteit.
Nu deze producten en hun verpakkingsmateriaal niet alleen op de Europese markt worden gedumpt, maar ook terugname via het recyclingcircuit onmogelijk wordt gemaakt, lijkt het de hoogste tijd om in ieder geval ook vanuit Europese kant na te denken over heffingen en importrestricties.
Gerard Nijssen
Voorzitter Federatie Nederlandse Oudpapier Industrie
